Archiwum

Niegdyś wróżby andrzejkowe miały charakter wyłącznie matrymonialny i przeznaczone były dla niezamężnych dziewcząt (męskim odpowiednikiem andrzejek były katarzynki).
Początkowo andrzejki traktowano bardzo poważnie, a wróżby odprawiano tylko indywidualnie, w odosobnieniu; w czasach późniejszych przybrały formę zbiorową, organizowaną w grupach rówieśniczych panien na wydaniu, zaś współcześnie przekształciły się w niezobowiązującą zabawę gromadzącą młodzież obojga płci.
Pochodzenie andrzejkowych wróżb matrymonialnych nie jest do końca znane – niektórzy autorzy wskazują na starożytną Grecję, podkreślając podobieństwo źródłosłowu imienia Andrzej (Andress) i greckich słów aner, andros oznaczających męża, mężczyznę; inni odwołują się do kultu starogermańskiego boga Freyera, dawcy bogactw, bóstwa miłości i płodności.
Tradycyjna andrzejkowa wróżba polega na laniu wosku i odgadywaniu przyszłości z kształtu cienia.
Pierwsze udokumentowane wzmianki o wróżbach andrzejkowych pochodzą z roku 1557 - Marcin Bielski umieścił je w swojej sztuce teatralnej “Komedyja Justyna i Konstancyjej”
Przypuszcza się, że adrzejkowe wróżby brały swój początek ze starożytnej Grecji. Według teorii kult św. Andrzeja i tradycja wróżb miłosnych wywodzi się ze starogermańskich wierzeń związanych z bogiem miłości, płodności i bogactw – Fredrze. Chłopcy, mężczyźni też mają dzień poświęcony takim wróżbom - Katarzynki - wypada on w przeddzień dnia świętej Katarzyny czyli 24 listopada.
Wróżby andrzejkowe
Lanie wosku
Symboliczne znaczenie klucza- zamyka lub otwiera wszelkie sekrety i tajemnice. Podejmowanie prób odkrycia, tego, co nam niesie los, poprzez przyglądanie się cieniom woskowych tworów. Najbardziej rozpowszechnioną wróżbą jest nadal lanie wosku. Dawniej lano ołów (szczególnie ceniony był ten ze starych okiennic kościelnych), ale wosk jest znacznie bardziej wygodny w użyciu. Ołów symbolizował trwały związek, nierozerwalne połączenie. Wosk był kiedyś bardziej cenny niż teraz. Pochodził przecież od pszczół, świętych stworzeń, a świece lane z wosku uświetniały kościelne i rodzinne uroczystości. Wróżby z wosku dotyczyły miłości i pomyślności w nadchodzącym roku. Przelewanie wosku przez ucho od klucza utrudniało, ale i wzmacniało wróżebną moc zabawy. Klucz jest w tej wróżbie symbolem tajemnicy, ale i płodności - zamyka lub otwiera wszelkie sekrety i tajemnice. Wyniki poznawało się, oglądając woskową płaskorzeźbę lub jej cień na ścianie. Można dopatrywać się wyglądu przyszłego partnera, atrybutów jego zawodu lub kraju, z jakiego pochodzi. Wystarczy uruchomić wyobraźnię, a cienie zaczną same mówić. Z kształtu lanego wosku można również odczytać, jaki zawód jest nam przeznaczony. Najbardziej znaną od wieków aż po dzień dzisiejszy andrzejkową wróżbą jest lanie wosku na wodę. Przygotuj, więc pewną ilość wosku lub świec, które należy stopić w garnku, miskę z wodą i klucz, który otwiera i zamyka wszelkie tajemnice (najlepsze są stare klucze z dużym uszkiem).W niektórych regionach Polski, obok wosku, lano też na wodę roztopiony ołów, który ma przyciągać szczęście.
Andrzejkowe wróżby i zabiegi magiczne
Indywidualne
• Dziewczyny wysiewały w garnkach lub na skrawku pola ziarna lnu i konopi, które zagrabiano męskimi spodniami, w nadziei, że rychło sprowadzi to do domu kandydata na męża (Kresy Wschodnie).
• Jeśli dziewczyna pościła przez cały dzień i modliła się do świętego Andrzeja, to we śnie mógł ukazać się jej przyszły ukochany (powszechne)
• Jeśli ucięta przez pannę w dniu świętego Andrzeja gałązka wiśni lub czereśni zakwitła w wigilię Bożego Narodzenia, dziewczyna mogła liczyć na rychłe pójście za mąż (powszechne)
• Buty
Aby dowiedzieć się, która z panien, wdów i rozwódek z grona wróżących sobie osób wyjdzie pierwsza za mąż posłużymy się butami. Ustawiamy buty z lewej nogi rzędem w kącie pokoju. Ostatni w kolejce przestawiacie na początek. Właścicielka buta, który pierwszy dotknie czubkiem progu, może liczyć na błyskawiczną zmianę stanu cywilnego.
• Rzucanie butem za głowę
Stojąc tyłem do drzwi, dzieci kolejno rzucają swój but za siebie, ponad swoją głową. Jeśli but upadnie tak, że jego czubek skierowany będzie do wyjścia - osoba rzucająca wyjdzie za mąż, ożeni się. Jeśli but zwrócony będzie do wnętrza- rzucający pozostanie w stanie bezżennym.
• Kubki Przyszłości
Na stole pod plastykowymi kubkami kładziemy obrączkę i krzyżyk. Trzeci kubek pozostaje pusty. Dziecko wskazuje wybrany kubek.. Nauczyciel odwraca go i tłumaczy znaczenie wybranego przedmiotu:
Obrączka – małżeństwo w przyszłości,
Krzyż – ksiądz, zakonnica, ciągłe modlitwy,
Pusty kubek – zostaniesz starą panną lub kawalerem.
Moneta - zostaniesz bardzo bogata/bogaty
Szpilka prawdy
Potrzebne jest 7 lub 13 szpilek. Włóż je do kubka, potrząśnij i wysyp na stół przykryty obrusem. Następnie odczytaj, jakie litery zostały utworzone przez rozsypane szpilki.
A. Przed Tobą podróż lub przeprowadzka
E. Pomyślność w miłości i w pracy, jeśli litera jest odwrócona – przejściowe kłopoty
H. Szczęście w miłości, małżeństwo
K. Sukces zawodowy
L. Uważaj na złodziei, jeżeli litera jest odwrócona – ostrzega przed chorobą lub wypadkiem
M. Wyjątkowo korzystna propozycja
N.
B. Okres dobrej passy
T. Pomoc przyjaciół
W. Uwaga na oszustów wokół siebie
V. Ktoś będzie chciał cię wykorzystać
X. Szczęście sprzyja ci we wszystkim
Wróżba z zapałki
Pomyśl sobie życzenie i zapal dwie zapałki. Trzymaj je płonącymi łebkami do góry. Jeżeli zapałki będą palić się “ku sobie”, życzenie się spełni w ciągu roku, a jeśli nie –będziesz musiała dłużej poczekać na jego realizację.
Obierki z jabłek
Należy wybrać tyle jednakowej wielkości jabłek, ile jest uczestniczek zabawy. Każda z nich obierając jabłko stara się uzyskać jak najdłuższą, nieprzerwaną ostrużynę. Która wygra, ta będzie najdłużej chodzić ze swoim chłopakiem. W drugim etapie każda dziewczyna bierze swoją ostrużynę w rękę i rzuca za plecy. Teraz należy uważnie się przyjrzeć leżącej na podłodze skórce czy nie układa się w jakąś literę alfabetu.

Jeśli tak, to może być pierwsza litera imienia chłopaka, z którym będzie się w tym roku spotykać.
Anna Kowalska, Honorata Jankowska, Joanna Zając